Ook Mieke Vogels, fel bezig met deze materie, las Dieltiens' verhaal over de ,,arme'' Sandy en de ,,rijke'' Alexander, een verhaal waarvan veel details haar herinnerden aan haar jeugdjaren. Of de roman iets zal veranderen aan de verontrustende Vlaamse cijfers van 5 procent kansarmoede en steeds meer gezinnen met steeds meer schulden is twijfelachtig. Ze vindt wel dat het boek ,,de armen een stem geeft'' . Ze hoopt dat de Sandy's van morgen evenveel kansen zullen hebben als de Alexanders van vandaag''.

,,Kristien, je hebt je stevig ingewerkt in de problematiek.'' Kristien Dieltiens: ,,En daarbij kwam ik tot de verbijsterende gedachte dat elke beginsituatie vertrekt van de idee dat armoede moet overwonnen worden. In deze wereld is het beter als je geld en bezittingen hebt. Onbewust vinden we dat iemand die minder heeft en minder doet, ook minder is.''

,,Het boek vermijdt de clichés over rijk en arm.'' ,,Ik beschrijf in ,,Bloemen'' niet alleen de tegenstelling tussen beiden, maar ook wat ze gemeen hebben. Allebei kennen ze schaamte, allebei hebben ze verlangens. Ze zjn allebei onderhevig aan de verleiding, het gevoel dat ons zo doet lijden.''

Bent u zelf tot nieuwe inzichten gekomen? ,,Mijn boek eindigt anders dan men vooraf dacht. Ik ben immers aan de andere kant gaan staan, die van de arme, en voelde me één met hen. Ik weet dat mijn boek niets zal veranderen aan de armoede. Maar ik hoop dat het een warm licht mag zijn voor plekken in de wereld waar het donker is.'' (LFB)

Verberg tekst

Dit verhaal over kansarmoede, geschreven in het kader van Welzijnszorg, kreeg een voorwoord van de vorige minister van Gelijke Kansen en een nawoord van de Kinderrechtencommissaris. Een boek met een duidelijke missie en dat zag ik niet direct als een leesuitnodiging. Maar die reserves heb ik vlug laten varen.

Centraal in dit verhaal staat Sandy, een derdejaars BSO-leerling. Eigenlijk is ze een verstandige meid met aanleg voor tekenen en schilderen, zodat ze volgens de leerkracht plastische opvoeding beter naar een kunstrichting zou overstappen. Maar de rampzalige en stuurloze toestand thuis laat zo'n kans niet toe. Er is daar een werkloze vader, een moeder die het grote gezin van zes kinderen absoluut niet aankan, het geld van het begin van de maand dat naar drank en totaal verkeerde dingen uit catalogi gaat, een dementerende vava die omwille van zijn pensioentje bij hen woont... Sandy blijkt daar de enige met rijpheid en normaal gedrag die met realisme het extreme struisvogelgedrag van haar ouders doorheeft. Door heel die toestand thuis voelt zij zich minderwaardig en haar molligheid vindt zij ook geen pluspunt. Toch blijkt een jongen uit een totaal ander milieu op haar verliefd te worden. De 17-jarige Alex kent haar aanvankelijk alleen van onderweg, maar in de bib gaan ze vaak samen praten. Het klikt goed tussen hen, al heeft ze zich als Sanne voorgesteld en verzwijgt ze haar echte situatie. Sandy beseft dat de enige kans om zichzelf te kunnen worden, ligt in het loskomen van thuis. Maar als haar eenzelvige en stotterende broer Kevin plots niet meer naar huis komt, verandert alles drastisch. Door cryptische aanwijzingen van vava kan een allochtone buurjongen hem nog op het nippertje redden. Voor Sandy is het duidelijk: haar verantwoordelijkheid ligt thuis en voor Alex is daar geen plaats, al kent hij intussen via anderen haar afkomst.

De inhoud, zeker de Romeo en Julia-inlassing, klinkt heel clichématig en is het ook, met niets dan sterke zwart-wittegenstellingen. Aan de ene kant zijn er hier de kansarme jongeren met vaak ypsilonnamen die alle mogelijke manieren zoeken om aan geld te geraken, schoolmoe zijn, stuurloze ouders hebben die slaan als ze dronken zijn en alleen verkrotte woningen met overal rotzooi kennen. Aan de andere kant staan de mooie, intelligente jongeren met begrijpende volwassenen in hun omgeving en in huizen wonen met bloemen op de muren.

Ook de tekening van enkele allochtone jongeren ontsnapt niet aan de verwachte clichés.

Waarom blijft het boek dan toch knagen? Het is de verwoording die in je ziel kerft. Meestal volg je de gebeurtenissen vanuit Sandy als ikverteller die zich voorstelt als: "Ik ben Sandy, een wit product. Van de melkboer afkomstig, zegt pa, als hij goedgezind is. In het begin van de maand dus". Sandy tekent de situatie thuis haarscherp. Af en toe is Alex de ikverteller of geeft een alwetende verteller impressies over Kevin. Een gekneusde elfjarige die zich isoleert van de buitenwereld en een fascinatie voor boten heeft en zo wil ontsnappen. "Hij is er bijna. Dan is alles voorbij. Dan kan hij eindelijk zijn waar hij moet zijn. Waar hij niet gezocht wordt. Waar hij gewoon niemand kan zijn. Niemand. Zodat geen mens zich nog druk maakt om hem".

De stijl is bedrieglijk eenvoudig: de korte zinnen zijn erg suggestief en leggen ongenadig scherp een schrijnende wereld bloot waarin langzaam schijnbaar onbelangrijke of nog niet duidelijke details een plaats krijgen.

In zekere zin blijft het einde uitzichtloos, al maakt Sandy eigenlijk een realistische keuze. Voor een stuk zal ze gevangen blijven in die situatie en niet als ei uit het slordig gemaakte nest breken. [Mai Van Loon] Verberg tekst

Sandy is een 'ypsilongriet': ze woont in een achterstandswijk, waar de namen van de kinderen vaak eindigen op een y. Een belangrijke en ook onzeker makende vraag voor haar is of ze een betere maatschappelijke positie wil bereiken of dat ze trouw blijft aan het armoedige bestaan dat ze kent (en dat ze met volharding probeert te verbeteren). Aanvankelijk lijkt de ellende in het gezin duidelijk en enigszins zwartwit. Na verloop van tijd blijkt, dat er veel nuances in de omgang tussen de gezinsleden zijn. Die nuances maken ook Sandy's gehechtheid aan haar familie begrijpelijk. De wederzijdse aantrekkingskracht tussen haar en een jongen uit de betere kringen verbindt de twee werelden niet, maar zet ze apart. De titel verwijst naar een schilderij en naar de mooie en verzorgde leefomgeving van welgestelden. Het boek biedt goede mogelijkheden om over armoede in onze samenleving na te denken en te praten. Samen met 'Kermis voor Sam' van Bertie Elias (prentenboek) en 'Een meisje van karton' van Stefan Boonen (basisonderwijs) vormt dit boek een drieluik. Vanaf ca. 12 jaar. Verberg tekst